İğne Oyalarında Seçilen Motifler ve Konular

İğne oyalarında seçilen konuları soyut ve somut konular olarak iki başlık

altında toplayabiliriz.

Somut Konular: Bitkisel bezeme, Nesneli bezeme, Figürlü bezeme ve

Geometrik bezemeler olarak gruplandırılır.

Soyut Konular: Sembolik bezemelerdir

Bitkisel Bezeme: Çiçek, yaprak, ağaç, sebze ve meyveler olmak üzere kendi  içinde beş gruba ayrılır.

Çiçekler: Karanfil, menekşe, mine ve papatya bütün bölgelerimizde yetiştiğinden ortak çiçeklerdir. Kasımpatı, gün, yıldız, günebakan gibi yöresel çiçeklerde vardır.

Yapraklar: Bu motifler diğer motifler kadar fazla değildirler. Çeşitleri ve renklerine rağmen sayıları yirmiyi geçmez. Örnek olarak, dut yaprağı, zeytin yaprağı, söğüt yaprağını gösterebiliriz.

Ağaçlar:Ağaç motifleri arasında en çok kullanılan motifler, söğüt, kavak,

selvi ve çınarların çeşitleridir.

Sebzeler: Sebzelerden biber, bamya ve enginar motifleri vardır. Biberlerin bütün bölgelerin malıdır. Çeşitleriyle beraber bir sınıf teşkil edecek kadar çoğaltılmıştır.

Meyveler:Badem, portakal, kiraz, üzüm salkımı vb oyalar yanında karpuz çekirdeği, kavun çekirdeği şeklinde meyvelerin içleri de oyada kullanılmıştır.

Nesneli Bezeme Oya:

Doğa ve eşya olmak üzere iki gruba ayrılır. Doğa; dağlar, tepeler, kayalar işlenir. Eşyalarda ise şeker tabağı, teyyare kanadı, yelpaze, gül sepeti ve benzerleri işlenir.

Figürlü Bezeme: İnsan ve hayvan olarak kendi içinde ikiye ayrılır.

a- İnsanlar: Mektepli kızlar, hanım beye kol attı adı verilmiş olanlar tam bir insanı temsil eder. El, açık kirpiği ismi verilmiş olanlarda insanın övgüye elverişli karakteristik taraflarıdır.

b-Hayvanlar: Kelebek, kuş, arı, tavşan, kirpi, geyik ve yılan türü hayvan motiflerdir.

Bu motifler ya tam olarak ya da temsili şekilde örülür

Geometrik Bezeme İğne Oyası:

Üçgen, baklava, kare, düz çizgi, daire biçimlerinde olup çoğunlukla yazma ve başörtü kenarlarında kullanılmaktadır. Oyaların motifleri geometri esasına ve ince bir hesaba dayanır. Başlıca geometrik motif isimleri, cami kapıları, köprüler, pencereler, köşkler ve çeşitli parmaklıklardır. Sanatçı bunları görmüş ve hafızasında muhafaza ederek örmüş veya hiçbir yere bakmadan icat ettiği motiflere, benzerlerinin ismini vermiştir.

Sembolik Bezeme Oya:

Sembolik bezemeler anlam yükleri ile anlam taşıyan oyaların bir

iletişim kaynağı olarak görülmektedir. Bu grup içine giren motifler için şekil ancak bir ifade

vasıtasıdır. Örneğin çarkıfelek, cihan yandı, yar yare küstü, elti eltiye küstü,, Sarayönü

kavgası, kol kola kızlar gibi duygu ve olayları dile getirmişlerdir.